Obecna sytuacja wywołana pandemią koronawirusa COVID-19 spowodowała, że wielu przedsiębiorców ma problem z uzyskaniem zaświadczeń z Urzędu Skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Jednocześnie w wielu postępowaniach zamawiający wymagają od wykonawców przedstawienia zaświadczeń z tych urzędów. Bez ich przedstawienia zamawiający stwierdzi, że wykonawca nie udowodnił, że nie zachodzą w stosunku do niego przesłanki wykluczenia. I w konsekwencji wykluczy wykonawcę z postępowania.
Na szczęście pojawił się ratunek umożliwiający wyjście z tej patowej sytuacji.
Różnica pomiędzy zaświadczeniem a oświadczeniem
Zanim przejdę do omówienia szczegółów warto w dwóch słowach wyjaśnić czym różni się zaświadczenie od oświadczenia. Ta wiedza przyda nam się do zrozumienia całego tematu.
Zaświadczenie to dokument (zazwyczaj wydany przez uprawniony organ), który potwierdza jakiś stan rzeczy.
Z kolei oświadczenie to oficjalna wypowiedź przedstawiająca czyjeś stanowisko (ale też dokument zawierający taka wypowiedź).
Zaświadczenie pochodzi więc od podmiotu niezależnego (na przykład właśnie od Urzędu Skarbowego).
Oświadczenie natomiast pochodzi od tej osoby, której dana okoliczność dotyczy (na przykład od przedsiębiorcy, który oświadcza, że nie zalega z płatnością podatków).
Opinia Urzędu Zamówień Publicznych
Urząd Zamówień Publicznych opublikował nową opinię prawną, która stanowi ratunek dla wielu przedsiębiorców, którzy chcą wziąć udział w postępowaniu przetargowym, ale nie mają aktualnych zaświadczeń i nie mogą ich uzyskać na czas.
Z pełną treścią opinii można zapoznać się pod >>tym linkiem.
Postaram się wyjaśnić w skrócie o co w niej chodzi.
Krótkie wyjaśnienie
Rozporządzenie w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy (czyli rozporządzenie wykonawcze do ustawy Prawo zamówień publicznych) wprowadza rozróżnienie na wykonawców “krajowych” i wykonawców “zagranicznych”.
Wykonawcy “krajowi” muszą przedstawić zamawiającemu odpowiednie zaświadczenia wydane przez Urząd Skarbowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, informacje z Krajowego Rejestru Karnego, i tak dalej. Nie ma przebacz – musi być zaświadczenie.
Nieco inaczej są traktowani wykonawcy “zagraniczni”. W ich przypadku należy sprawdzić, czy w kraju, w którym mają siedzibę, wydaje się analogiczne zaświadczenia.
Jeżeli wydaje się tam takie zaświadczenia – również muszą je przedstawić.
Jeżeli jednak w ich kraju żaden organ nie wydaje takich zaświadczeń, to wystarczające będzie, jeżeli złożą oświadczenie (czyli samodzielnie potwierdzą, że nie zachodzą w stosunku do nich poszczególne przesłanki wykluczenia). Istnieje jednak jeden ważny warunek. To oświadczenie musi być złożone w obecności jednej ze wskazanych w przepisie osób. Są to (1) notariusz, (2) organ sądowy, (3) organ administracyjny, (4) organ samorządu zawodowego lub gospodarczego.
To w sumie logiczne rozwiązanie. Skoro w ich kraju nie wydaje się zaświadczeń, to taki wykonawca nie mógłby w ogóle złożyć skutecznie oferty. A to stałoby w sprzeczności z zasadą równego traktowania wykonawców. Pozwolenie niektórym wykonawcom zagranicznym na złożenie oświadczenia w miejsce zaświadczenia pozwala wyrównać szanse.
Nie mam wątpliwości, że obecnie również w Polsce mamy do czynienia z brakiem wydawania zaświadczeń. To znaczy – formalnie takie zaświadczenia się wydaje. Jest na to odpowiedni przepis i odpowiednia procedura. Można złożyć wniosek.
Problem jednak w tym, że realnie te wnioski nie są rozpatrywane (a przynajmniej nie są rozpatrywane w czasie, który pozwoliłby wziąć udział w postępowaniu przetargowym).
Wydawać by się mogło, że w takiej sytuacji można zastąpić zaświadczenie oświadczeniem własnym.
W przepisie było jednak wprost określone, że zastąpienie zaświadczenia oświadczenia własnym dotyczy wyłącznie wykonawców zagranicznych. Nie było określone, że z takiej możliwości mogą również skorzystać wykonawcy krajowi.
Wystarczające będzie oświadczenie własne
Na szczęście w wydanej opinii Urząd Zamówień Publicznych uznał, że w drodze interpretacji możliwość zastąpienia zaświadczenia oświadczeniem własnym można “rozciągnąć” również na wykonawców z Polski.
Zdaniem UZP brak takiego “rozciągnięcia” spowodowałby, że wykonawcy z Polski byliby gorzej traktowani od wykonawców zagranicznych.
Przy okazji UZP wprost potwierdził, że z sytuacją, gdy “nie wydaje się dokumentów” mamy do czynienia także wtedy, gdy formalnie jest możliwość złożenia wniosku o wydanie dokumentu, ale realnie te wnioski nie są rozpatrywane (lub nie są rozpatrywane w czasie, który pozwoliłby wziąć udział w postępowaniu przetargowym). A z taką sytuacją mamy obecnie do czynienia w Polsce.
O czym należy pamiętać?
Pamiętać jednak należy o kilku ważnych rzeczach.
Po pierwsze, tak jak wyżej napisałem, oświadczenie musi być złożone w obecności jednej ze wskazanych w przepisie osób. Są to (1) notariusz, (2) organ sądowy, (3) organ administracyjny, (4) organ samorządu zawodowego lub gospodarczego.
W obecnej sytuacji najlepiej chyba udać się do najbliższego, pracującego w dobie koronawirusa, notariusza. Trzeba również pamiętać, że notariuszowi za jego pracę należeć się będzie wynagrodzenie.
Po drugie, dobrze wykazać zamawiającemu, że faktycznie nie jesteśmy w stanie uzyskać zaświadczenia z US/ZUS/KRK.
To podkreśla Urząd Zamówień Publicznych w swojej opinii. Wprawdzie UZP pisze, że obecne ograniczenia w działaniu organów państwowych jest faktem powszechnie znanym, to jednak każdy przypadek należy oceniać osobno.
Moim zdaniem, wystarczające będzie, jeżeli przedstawisz potwierdzenie, że wystąpiłeś do właściwej instytucji o wydanie zaświadczenia i pomimo upływu czasu nie masz do tej pory odpowiedzi. A w konsekwencji korzystasz z możliwości zastąpienia zaświadczenia oświadczeniem własnym.
Pamiętaj również, że gdy wszystko wróci do normy i urzędy znowu zaczną działać, tak jak trzeba, to ponownie właściwym będzie przedstawienie wyłącznie zaświadczenia z tego urzędu.
Zabytkowy wagon pociągu – z taboru Nowosądeckiego Stowarzyszenia Miłośników Kolei. To bardzo ciekawe doznanie odbyć podróż prawdziwym parowozem. To zdjęcie zrobiłem podczas przejazdu na trasie Chabówka – Nowy Sącz.
Podsumowanie
Jeżeli masz problem z uzyskaniem zaświadczenia z Urzędu Skarbowego, zaświadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub informacji z Krajowego Rejestru Karnego, to jeszcze nic straconego. Możesz w miejsce zaświadczenia, przedstawić oświadczenie własne. Oświadczenie musi być jednak złożone w obecności jednej z określonych osób (w chwili obecnej najlepiej żeby był to notariusz). Takie oświadczenie będzie równoznaczne z zaświadczeniem z urzędu.
Jednocześnie musisz wykazać, że faktycznie nie mogłeś uzyskać zaświadczenia z urzędu. Wystarczające będzie, jeżeli przedstawisz potwierdzenie, że wystąpiłeś do właściwej instytucji o wydanie zaświadczenia. I dodasz, że pomimo upływu czasu nie masz do tej pory odpowiedzi.
Takie rozwiązanie będzie działać przejściowo. Gdy urzędu zaczną znowu funkcjonować, to niezbędne będzie już przedstawienie zaświadczenia.
***
Inne artykułu związane z sytuacją z koronawirusem:
- Koronawirus a umowy w zamówieniach publicznych (e-book)
- Tarcza antykryzysowa zamówienia publiczne
- Zamówienia publiczne w projekcie tarczy antykryzysowej – wywiad dla portalu „Koronawirus i biznes”
- Koronawirus a zakup sprzętu do pracy zdalnej dla pracowników
- Koronawirus nie obroni przed utratą wadium
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }